In de Tachtigjarige Oorlog werden verschillende termen gebruikt om naar de opstandelingen te verwijzen, afhankelijk van de context en het perspectief:
Neutrale termen:
- Opstandelingen: Deze term is algeheel en beschrijft simpelweg degenen die in opstand kwamen tegen de Spaanse heerschappij.
- Geuzen: Deze term werd oorspronkelijk gebruikt voor de edelen die in 1566 het Eedverbond der Edelen ondertekenden, maar later werd het een algemene term voor alle opstandelingen, ongeacht hun sociale status.
- Nederlanders: Deze term werd soms gebruikt om de opstandelingen te beschrijven als een volk, in tegenstelling tot de Spanjaarden.
Positieve termen:
- Patriotten: Deze term werd gebruikt door de opstandelingen zelf om hun loyaliteit aan hun land en hun vrijheid te uiten.
- Vrijheidsstrijders: Deze term benadrukt het streven van de opstandelingen naar onafhankelijkheid.
- Verdedigers van het geloof: Deze term werd gebruikt door protestantse opstandelingen om hun religieuze motivatie te benadrukken.
Negatieve termen:
- Rebellen: Deze term werd door de Spanjaarden gebruikt om de opstandelingen te beschrijven als illegale en ontrouwe onderdanen.
- Ketters: Deze term werd door de Spanjaarden gebruikt om de protestantse opstandelingen te beschrijven als religieuze afvalligen.
- Opstandige geesten: Deze term werd door sommigen gebruikt om te benadrukken dat de opstandelingen de orde verstoorden en chaos veroorzaakten.
De term die het meest werd gebruikt om naar de opstandelingen te verwijzen, was geuzen. Deze term had een zekere trots en rebellie, en het werd door de opstandelingen zelf omarmd.
Naarmate de oorlog vorderde, en de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden werd gevestigd, werden termen als Nederlanders en patriotten steeds meer gebruikt om de burgers van de nieuwe natie te beschrijven.
De term opstandelingen bleef echter ook in gebruik, met name in geschiedkundige contexten, om te verwijzen naar degenen die in de eerste fase van de oorlog tegen de Spanjaarden in opstand kwamen.
Welke term je gebruikt om de opstandelingen te beschrijven, hangt dus af van je perspectief en de context van je verhaal.