In 2001 won Russell Crowe de Oscar voor beste mannelijke hoofdrol voor zijn rol in Gladiator.
In de film speelt Crowe de rol van Maximus Decimus Meridius, een Romeinse generaal die verraden wordt door zijn rivaal Commodus (Joaquin Phoenix) en tot slaaf wordt gemaakt. Maximus wordt uiteindelijk een gladiator en vecht in de arena om zijn vrijheid te winnen en wraak te nemen op Commodus.
Crowe's prestatie in Gladiator werd alom geprezen. Hij won de Oscar voor beste mannelijke hoofdrol, de Golden Globe Award voor beste acteur in een dramafilm en de Screen Actors Guild Award voor beste mannelijke hoofdrol in een film.
Gladiator won in totaal vijf Oscars, waaronder die voor beste film, beste regisseur (Ridley Scott) en beste visuele effecten. De film was ook een groot commercieel succes, met een wereldwijde opbrengst van meer dan $460 miljoen.
Andere genomineerden voor beste mannelijke hoofdrol in 2001:
- Javier Bardem - Before Night Falls
- Tom Hanks - Cast Away
- Ed Harris - Pollock
- Geoffrey Rush - Quills